16 ene 2011

Requiem per un Labrador Espanyol

Ista polida y chiqueta novela de Ramón J. Sénder debuxa l’ambient prebelico que se viviba n’a sociedat aragonesa en as envueltas de finals d’a Republica. Una sociedat rural que prencipia a barruntar a graniza mortalera que s’avecina quan unos senyoretes d’a capital arriban ta lo lugar con pistolas y escopetas paraus ta fer a gran escabechina que rematan fendo-ie. Paco, labrador  honrau, y noble fillo de labradors, bi será una d’as suyas victimas a penar -u con a complicidat- d’o mosén local.

Astí contino, tos dixo una parti especialment emotiva d’ista historia:

“O zaguer en confesar-se estié Paco.

-En mala hora lo veigo a vustet  -dicié a mosen con una voz que Mosen Millán no l’heba ascuitau mai. Pero vustet me conoix, Mosen Millán, vustet sape quí só.
-Sí, fillo.
-Vustet me prometié que me levarban ta un trebunal y me chuzgarban.
-M’han enganyau a yo tamién. Qué puet fer? Pensa, fillo, en a tuya alma, y xublida, si puetz tot o demás.
-Per qué me matan? Qué he feito yo? Nusatros no hemos muerto a no dengún. Diga vustet que yo no he feito cosa. Vustet sape que só inocent, que semos inocents os tres.
-Sí, fillo, totz sotz inocents; pero, que cosa puet fer yo?
-Si me matan per haber-me esfendito n’as Pardinas, bien. Pero os atros dos no han feito cosa.

Paco s’agafaba a la sotana de Mosen Millán, y repetiba: “No han feito cosa, y van a matar-los. No han feito cosa.” Mosen Millán estremolecito dica as glarimas, diciba:

-A Vegadas, fillo mío, Dios premite que muera un inocent. Lo premitié d’o suyo propio fillo, que’n yera más d’inocent que vusatros tres.

Paco, en ascuitar istas parolas, quedó parlaticau y mudo. Mosen tampoc no fablaba. Luen, en o Lugar, se sentiba escanyutar os cans y trucaba una campana. Deinde feba dos semanadas no se sentiba sino ixa campana de diyas y de mueits. Paco dicié con una rasmia desasperata:

-Allora, si ye verdat que no tenemos  salvación, Mosen Millán, tiengo muller: Ye asperando un fillo. Qué estara d’ella? Y d’os pais de yo?

Fablaba como si no ise a poder alentar, y li contestaba a Mosen Millán con a mesma prisa enloquita, dentre dients. A vegadas prenunciaba as parolas de tal mena, que no se replecaban, pero bi eba dentre ells una relación de sobrentendius. Mosen Millán fablaba abotinadament d’os designios de Dios, y a o cabo d’una larga aclamanza preguntó:

-Te repientes d’os tuyos pecaus?

Paco no’n replecaba. Yera a primer exprisión de mosen que no replecaba…


“…
-Per qué matan a istos atros? Ells no’n han feito cosa.

La un viviba en una espelunga com’ixe qu’ un diya  portioron a unción. Os faros de l’auto –d’o mesmo auto an yera Mosen Millán- s’enchegón, y a escarga trucó quasi a l’inte  sin que dengún dase ordens ni s’ascuitase voz denguna. Os atros dos labradors cayioron, pero Paco, emplito de sangre, corrié enta l’auto.

-Mosen Millán, vustet me conoix- eschilaciaba.

Querié dentrar-ie, no’n podeba. Tot lo emporcaba de sangre. Mosen Millán no tartiba, con os uellos zarraus y rezando. O centurión metié o regolver dezaga d’a orella de Paco, y bell un dicié estretau:

-No. Astí, no pas!

Se portioron a Paco a arrocegons, Iba repetindo en voz roncallosa:

-Pregunten a Mosen Millán; ell me conoix.

Se sintioron dos u tres tiros más. Dimpués siguié un silencio en o qualo sansoniaba Paco: “ell me denuncié…, Mosen Millán, Mosen Millán…”

Mosen continaba en l’auto, con os uellos  muito ubiertos, ascuitando o suyo nombre sin poder de rezar. Bell un heba tornau a amortar as luces de l’auto.

-Ya? – preguntó o centurión.

Mosen Millán baixó  y, achudau per o monecillo, dió a extremunción a os tres. Dimpués un hombre li dió o reloch de Paco –present de boda d’a suya muller- y un moquero…”

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Si en queretz, podetz deixar un comentario astí