13 feb 2011

O Gnomo III (Primera Parti)


O Gnomo  (Leyenda Aragonesa)
1863
III
As Mesachas d’o lugar bi heba cerca d’una hora que’n yeran tornando ta casa d’ellas. A zaguera luz d’o crepusclo se i heba esmorteixiu enta l’horizont, y a nueit prencipiaba a pretar-se de cada vegada más escura, quan Marta y Magdalena, enguiliando-se la una a l’atra y cadaguna per camín diferent, en salioron d’o lugar enta par d’a fuent misteriosa. A fuent manaba amagada dentre uns zinglos  cubilaus de verdín n’o fundo d’una larga  albarera. Dimpués de que se estioron amortando china-chana as remors d’o diya y ya no s’ascuitaba o luengo eco d’a voz d’os labradors que’n tornan como caballers n’as suyas chuntas cantando a lo compás d’o druecho qu’arrocian per a tierra; dimpués que se dixó de sentir o monotón rudio d’as esquellas d’o bistiar, y as voces d’os pastors, y l’escachilo d’os cochos qu’achuntan as capezas, y bandeyó en a torraza d’o lugar a zaguera campanada d’o tanyer d’oracions, reinó ixe duple y guallardo silencio d’a nueit y a soledat; silencio plen de gorgomentos extranios y leves que lo fan agún más perceptibles.

Marta y Magdalena se’n eslenoron per dentre o laberinto d’os arbols, y, esfenditas per a escuridat, arriboron sin de veyer-se a lo cabo de l’albarera. Marta no conoixeba  a temor, y os suyos trangos yeran cerenyos y seguros.  Magdalena tremolaba nomás con o rudio que produixeban os suyos pietz  quan feban rota  as fuellas ixutas que tapizaban o sulero. Quan as dos chirmanas estioron chunto a la fuent, l’aire d’a nueit prencipió a sobatir as cocorozas d’os arbols, y con o gorgomento d’as suyas bufadas  desiguals pareixeba responder l’augua  d’a manantía con una remor  acompasada y uniforme.
Marta y Magdalena  metioron ficazio a aquells rudios que pasaban cobaixo os suyos pietz  como un sansoneyo constant, y sobre os suyos tozuelos como un chemeco que naixeba y s’amortaba  ta en tornar a creixer y ranzoniar-se  per a bosquera. A mida que se cumpliban  as horas, ixe sonar perén de l’aire y l’augua prencipió a  producir-se una extrania  acitanza, una mena de vertigo, que, narcando a vista y bomboloniando a l’udito, pareixeba trestucar-las plenament. Allora, a mena que s’ascuita charrar dentre suenios con un eco luengo y borronudo, lis pareixié sentir dentre ixas remors sin de nombre sonius inarticulaus como los d’un nino qu’aime pero que no puet clamar a la suya mai; dimpués parolas que se repetiban terne que terne, cutio d’a mesma traza; Contino, frases inconexas y esdolgatas sin d’orden ni de sentiu, y en zagueras…en zagueras prencipioron a charrar l’aire en dondiando dentre os arbols y l’augua  en blincando dentre os zinglos.

Y charraban d’ista traza:

L’AUGUA.- Muller!..., muller!..., ascuita-me…, ascuita-me y amana-te-ne  a sentir-me, que yo besaré os tuyos pietz mientres tremolo en que copio a tuya imachen en o fundo uembro d’as mías ondas. Muller!..., siente-me, que mis gorgomentos son parolas.

L’AIRE.- Nina!... nina  guallarda, puya o tuyo tozuelo, dixame besar a tuya frent en paz, tant y mientres sobatío a tuya tufa. Nina guallarda, siente-me que yo sé de charrar tamién y sonsoneyar-te a l’udito frases dulzas.

MARTA.- O! Charra, charra que yo te replecaré perque os míos prexins flotan en un vertigo, como lo fan as tuyas parolas dandalosas!

Charra corrient misteriosa.

MAGDALENA.- Me’n fa zerina. Aire d’a nueit, aire de perfumes qu’ensuman a mía frent rusient! Dime-ne bella cosa que me furna de valor perque o mío esprito dandalea.

L’AUGUA.- Yo he’n esnavesau o tinebroso sen d’a tierra,  he percutito l’enchalma  d’a suya marabiellosa fecundidat, y conoix os fenomens d’a suya  corada, a on chitan as esdevenideras creyacions.

A mía remor amodorra y rebella; rebella-te tu, pos en replecas.

L’AIRE.- Yo só l’aire que remenan os anchels con as suyas alas granizas quan  ne esnavesan l’espacio. Yo plego en l’Occident as boiras que brindan a lo sol un leito purpura, y vo a escar  a  l’albada, con os gallins que s’esfán en chislas, una plevia de perlas sobr’as flors, os míos sospiros son un balsamo: Ubre-me o tuyo corazón y l’afogaré de felicidat.

MARTA.- Quan yo sentí per primera vegada  o gorgomento d’una corrient soterrania, no pordemás me pingaba enta tierra fendo-li udito. Con ella n’iba un enigma que yo caleba replecar a la fin.

MAGDALENA.- Sospiros de l’aire, yo tos conoix: Vusatros, m’amorosiabatz adormita quan, baldada per o planto, reblaba a lo suenio en a mía nineza, y a  la vuestra remor se me feban as parolas d’una mai qu’ayoya a la suya filla.

Gustavo Adolfo Bécquer

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Si en queretz, podetz deixar un comentario astí