27 ene 2013

O prencipet y ra rabosa

Estié allora quan amaneixié ra rabosa. 

 -Buen diya- Dicié ra rabosa.

 -Buen diya- li respondié con finura o prencipet, que s'en chiró pero no veyié cosa. 

 -I só astí- dicié ra voz- baix a manzanera...

 -Quí yes?- dicié ro prencipet- yes firme polida.

 -Só una rabosa- dicié ra rabosa.

 -Vien-ne a chugar con yo- dicié ro prencipet- só muito triste... 

 -No'n puedo- dicié ra rabosa- no puedo pas chugar con tu. No estó adomada.

 - Aa! Desincusa-me- li dicié ro prencipet. 

Pero dimpués de repensar-se-ne, adibié:

 -Qué cosa quier dicir "adomar"

 -Tu no yes d'astí- dicié ra rabosa- Qué rechiras? 

 -Rechiro a ros hombres- dicié ro prencipet- Qué quier dicir "adomar"?

 -Os hombres en tienen d'escopetas- dicié ra rabosa- y cazan. Ye firme inquiesto. Tamién crían pirinas. Ye l'unico que tienen d'intrés. Rechiras pirinas? 

 -No pas- dicié ro prencipet- En rechiro d'amigos. Qué significa "adomar"?

 -Ye una cosa masiada ixuplidada- dicié ra rabosa. Significa "fer-ne de ligallos"

 -"Fer de ligallos"? 

 -Sí, li'n dicié ra rabosa- Per agora, ta yo, tu no yes qu'un ninón semellant a cienmil ninons. No t'amenisto pas. Y tu tampoc no m'amenistas. No só qu'una rabosa semellant a cienmil rabosas. Pero si m'adomas, en tendremos una necesidat la un de l'atro. Estarás, ta yo, unico en o mundo. Y yo estaré, ta tu, unica en o mundo. 

 -Comencipio a replecar- dicié ro prencipet- Bi ha una flor... me s'entrefá que m'ha adomato... 

 -Ye posible- dicié ra rabosa- en a Tierra se i veyen toda mena de cosas. 

 -Oi! No ye pas en a Tierra- dicié ro prencipet. A rabosa pareixeba muito intrigada: -En un atro planeta? 


 -Sí pas.

 -Bi'n ha de cazataires en o planeta ixe? 

 -No pas. 

 -Va bueno. Y de pirinas?

 -No pas. 

 -No bi ha bella cosa perfecta- sospiró ra rabosa. 

 Pero ra rabosa i tornó t'a suya ideya: 

 - A vida mía ye monotona. Yo cazo de pirinas y ros hombres me cazan a yo. Todas as pirinas se pareixen y totz os hombres se pareixen. M'alburro, pos, una brenqueta. Pero si m'adomas, a mía vida s'asolaniará. Coneixeré a sorol d'os tuyos trangos que serán esferents de totz os d'otri. Os atros trangos me ferán tornar t'o cado. Os de tu me'n ferán salir, igual como una mosica. Y antimés, cata! Veyes enta par d'allí baix, os campos de trigo? Yo no'n mincho de pan. O trigo ye demés ta yo. Os campos de trigo no me remeran pon. Ye bien triste! Pero a tuya tufa ye de color d'oro. Quan m'haigas adomata, estará marabielloso! O trigo soro estará una remembranza de tu. Y aimaré a remor de l'aire en os trigazals...

 A rabosa no tartié pas y se miró largo rato a ro prencipet: 

 -Si me quiers, fa ra favor, adoma-me!- dicié. 

 -De buen implaz ne ferba- respondié ro prencipet - pero no me'n vaga guaire. Tiengo que trobar d'amigos y cosas ta coneixer. 

 -Només se coneixen as cosas qu'adomas- dicié ra rabosa- A ros hombres ya no lis vaga pas de coneixer pon. Tot lo crompan feito, en as botigas. Pero como en as botigas d'amigos no bi'n ha, os hombres ya no en tienen d'amigos. Si ne quiers uno, adoma-me! 

 -Qué bi ha a fer?- dicié ro prencipet. 

 - S'ha d'estar muito pacient- respondié ra rabosa. -En primeras te i posarás una mica luen de yo, asinas, en a yerba. Me te miraré de rebesín y no tartirás. O luengache ye fuent de malos entendius. Pero cada diya podrás estar-ie una mica més amán. 

 A ro diya siguient en tornó ro prencipet. 

 -Hese estato millor venir a ra mesma hora horada- dicié ra rabosa- Si en viens, per un caso, a ras quatre d'a tardi, escomencipiaré a fer-me contento dende ras tres. En quanti l'hora se'n vaiga amanando, més goyosa me posaré. A ras quatre me posaré anguniosa y permenada; escubillaré o pre d'a felicicat! Pero si en viens a qualsiquiera hora, mai no sabré a qué hora parar o mío corazón... Cal que bi haiga ritos. 

 -Qué cosa ye un rito? 

 -Ye bella cosa masiada ixuplidada- dicié ra rabosa- Ye lo que fa que un diya siga esferent d'os atros diyas: una hora d'as atras horas. Entre ros cazataires, per eixemplo, bi ha un rito. O chueves danzan con as mesachas d'o lugar. O chueves risulta un diya marabielloso! Me'n fo una gambadeta dica ra vinya. Si ros cazataires danzasen un diya qualsiquiera, os diyas estarban totz iguals y mái no tenerba de vacanzas. 

 Ye asinas como ro prencipet adomó a ra rabosa. Y quan estié l'hora de marchar: 

 -M'agana de plorar!...- dicié ra rabosa 

 -Tu tiens a culpa- dicié ro prencipet- Yo no quereba pas fer-te dengún mal, pero tu queriés que t'adomase! 

 -Sí. dicié ra rabosa. 

 -Pero plorarás- dicié ro prencipet. 

 -Y firme- dicié ra rabosa. 

 -Asinas no ganas garra cosa! 

 -En gano- dicié ra rabosa- ixo d'a color d'o trigo. 

 Y adibié: 

 -Ves-te-ne a uellar as rosas unatra vegada- Replecarás que la de tu ye unica en o mundo. I tornarás ta dicir-me abur y te regalaré un secreto. 

 O prencipet marchó a veyer as rosas. 

 -No tos pareixetz ni brenca ni meya a ra mía rosa: No sotz cosa encá -lis dicié- Dengún no tos ha adomatas y vusatras no hetz adomato a no dengún. Sotz como ra rabosa de yo. Només yera una rabosa semellant a cienmil atras. Pero yo la he feita amiga mía, y agora ye unica en o mundo. 

 Y ras rosas se sintioron bien estorbadas. 

 -Sotz polidas pero i sotz vuedas- lis dicié encara. Dengún no puet morir per vusatras. Un esnavesaire qualsiquiera creyerá que ra mía rosa se tos fa un retiro. Pero ella sola ye més important que todas vusatras, perque ye la que yo he ruixiata, perque ye la que yo he posata chus una campanya. Perque ye ra rosa que he acubillata con un tampau. Perque ye ra rosa qualas tenyas he muertas (fueras d'as dos u tres que s'en tornoron birabolas)... Perque ye ra rosa qu'he sentito aclamar-se, u emponderar-se, u mesmo, bellas vegadas, no tartir pas. Perque ye ra rosa de yo. 

 Y bi tornó enta par d'a rabosa. 

 -Au!- dicié. 

 -Adiós- dicié ra rabosa. Béteme ro mío secreto. Ye muito simple. No se veye bien sino con o corazón. Tot lo esencial, ye inveyible t'os uellos. 

 -Tot lo esencial ye inveyible t's uellos- segundié ro prencipet con tall de remerar-se-ne. 

 -O tiempo qu'emplegués con a tuya rosa fa que siga tant important. 

 -O tiempo que perdié con a mía rosa...- segundié ro prencipet, con tall de remerar-se-ne. 

 -Os hombres han ixuplidata ra verdat ista- dicié ra rabosa- Pero tu no has a ixuplidar-la. Yes responsable ta cutio d'o que tu has adomato... Yes responsable d'a rosa de tu... 

-Só responsable d'a rosa de yo- segundié ro prencipet con tall de remerar-se-ne.


Le Petit Prince
O  Prencipet

Antoine de Saint-Exupéry

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Si en queretz, podetz deixar un comentario astí