27 nov 2010

O Prencipet Capítol VII


O Prenzipet (en francés, Le Petit Prince) ye a obra mas conoixita d'Antoine de Saint-Exupéry. Publicato o 1943 en Nueva York, ye un cuento poetico y filosofico baixo l'aparencia d'un cuento ta ninos.
A traducción ta l'aragonés, obra de Chusé Aragüés, obtenió l'accesit d'o Premio Arnal Cavero en l'anyo 1993
Tos dixo astí o Capítol VII como eixemplo d’o que ista polida obra ye,  ta puxaros  a leyer o libro. Sé que tos cuacará a totz.

6 nov 2010

Sobre l'Orichen d'o nombre de Catalunya

Como l’orichen de tantos nombres, ye arriescau fer una aseveración al cien per cien , pero muit prebablement l’orichen d’o nombre de Catalunya proceda d’o arabe. Dimpués de tot as primeras fuents decumentals an apareixe o toponimo Catalunya provienen d’allí

Procedo agora a adebantar dos teorías relacionatas con iste orichen arabe d’a parola Catalunya.

5 nov 2010

A Fabor d'a Biella Grafía d'o 87


Á yo, presonalmén, no me combenze pas, ros nueus regles ortograficos que salen d'a Academia de l'Aragonés. Creigo que no fan atra cosa qu'asemellar l'Aragonés a ras atras luengas aragonesas, quemisió si no ye con fins puliticos.

Creigo que no cal ixuplidar que l'orixen d'o aragonés ye ro nabarro-aragonés e que pertoca-asinas como ro castellán- a ro diasistema basco-romanze.

1 nov 2010

Bellas Linias arredol d'a Fabla Aragonesa

L'aragonés: bellas linias arredol d'ista biella fabla
Ana Giménez Betrán (PRESIDENTA D'A ASOZIACIÓN DE PROFESORAU D'A FABLA ARAGONESA)

"No quiero dixar pasar a oportunidá de contar-bos bellas cosetas sobre ista luenga tan biella y esconoxita que ye l'aragonés. Puestar que muitos de busatros que leyez istas linias aigaz sentito charrar d'a luenga aragonesa, y puestar tamién que creigaz que ye una fabla fiera. Pero no ye berdá, a fabla aragonesa ye una luenga polida (¿alcaso bi'n ha beluna que no lo siga?), que sirbió muitos sieglos como meyo d'esprisión d'unas chens que bibiban en ista tierra nuestra que ye Aragón.
A custión que más ampollas debantó e encara sigue debantando-ne ye a suya filiazión. N’iste punto bi ha un aspeuto alazetal: l'aragonés ye una luenga romanica a o mesmo ran que o catalán, o gallego, o castellán e o bable (asturiano). O catalán, o gallego e o castellano son autualmén beiclos de cultura e comunicazión; o bable e l'aragonés son fablas minoritarias, menazatas. Anque o punto de partida de todas estió lo mesmo, os camins que han esnabesato son muito diferéns.
A fabla aragonesa no bibió ixos mobimientos de renaxedura que o catalán e o gallego adubión en o sieglo XIX (Renaixença y Resurdimento), nunca no ye estata una luenga “culta”, emplegata por as clases altas, porque, si bien ye naxita como luenga dillá por os sieglos VIII - IX, ascape estió relegata ta quefers domesticos e os nobles e notarios d'o Reino e dimpués Corona d'Aragón no tenioron ixa conzenzia lingüística que cal tener ta que una luenga aduba os suyos ochetibos: estar beiclo de comunicazión e transmisión cultural.